برای اولین‌بار در ایران توسط پژوهشگران دانشگاه بیرجند انجام شد:
بررسی روش‌های تغییر در میزان واپاشی هسته‌ای
به گزارش روابط عمومی و اطلاع‌رسانی دانشگاه بیرجند، دکتر محمدمهدی فیروزآبادی، عضو هیأت علمی گروه آموزشی فیزیک دانشگاه بیرجند در مصاحبه با خبرنگار روابط عمومی دانشگاه ضمن اعلام این خبر گفت: ثابت واپاشی (decay constant)، یک ثابت معروف در تبدیلات و واپاش‌های هسته‌ای است که با استفاده از آن، پارامترهای اولیه ذرات ناپایدار هسته‌ای از جمله نیمه عمر و عمر متوسط تعریف می‌شود. دکتر فیروزآبادی افزود: در دنیا دانشمندان زیادی از گذشته‌های دور تا کنون روی این موضوع تحقیق‌های زیادی انجام داده‌اند. در گروه فیزیک دانشگاه بیرجند تحقیقی به مدت دو سال به‌صورت پایان‌نامه دکتری در گرایش هسته‌ای توسط فرشید غلامیان دانشجوی دوره دکتری دانشگاه انجام شد. تحقیقات این پایان‌نامه منجر به چاپ سه مقاله بین المللی پژوهشی شد.
عضو هیأت علمی دانشگاه بیرجند گفت: میزان واپاشی(decay rate) و دستیابی به فناوری تغییر میزان واپاشی هسته‌ای از مسائل علمی مهم و روز فیزیک، به شمار می‌آید. فناوری تغییر میزان واپاشی در موضوعات مختلفی کاربرد خواهد داشت، به عنوان مثال، در انتقال رادیوداروها که از نظر زمانی محدودیت وجود دارد تغییر میزان واپاشی می‌تواند این محدودیت را کمتر کند و یا در شرایط ایده‌آل این محدودیت کاملاً برداشته شود. از دیگر کاربردهای تغییر میزان واپاشی می‌توان به کاهش و یا رفع مشکلات ناشی از زباله‌های هسته‌ای اشاره کرد. به طور کلی تغییر میزان واپاشی، در زمینه‌های فیزیک هسته‌ای، فیزیک پزشکی، اختر فیزیک و زمین شناسی اهمیت دارد.
وی بیان داشت: مواد رادیواکتیو برای رسیدن به پایداری، واپاشی می‌کنند. عامل انتشار پرتوها از این مواد همین واپاشی‌ها هستند و میزان این واپاشی در رشته‌ی فیزیک هسته‌ای به صورت یک مقدار مشخص بیان می‌شود.
دانشیار گروه فیزیک دانشگاه ادامه داد: در پایان نامه دکتری تحت عنوان "تأثیر عوامل محیطی بر تغییرات میزان واپاشی هسته‌ای" تلاش شد تا عوامل مختلفی که بر میزان واپاشی می‌توانند مؤثر باشند بررسی شود و اثر عواملی همانند محیط شیمیایی، فشار، محصورسازی و میدان الکتریکی تاکنون بررسی شده‌اند. اگر چه موفقیت‌های فعلی در اعمال تغییر در میزان واپاشی هسته‌ها، زیاد چشم‌گیر نمی‌باشد، اما می‌تواند نوید دهنده این تغییر در نیمه عمر مواد رادیواکتیو در آینده نزدیک باشد.
شایان ذکر است؛ اولین مطالعاتی که در این زمینه در کشور انجام گرفته، در دانشگاه بیرجند و به سرپرستی دکتر فیروزآبادی انجام شده است. تاکنون طی این پژوهش، سه مقاله منتشر شده است که یکی از آن‌ها در یکی از بهترین ژورنال‌های فیزیک هسته‌ای (Physical Review C) به چاپ رسیده است [DOI:10.1103/PhysRevC.102.014606]. در این مقاله، تغییر میزان واپاشی هسته‌ی 7Be در ساختارهای فولرنی بررسی شده است. با جابه‌جایی این هسته در این نوع ساختار، مقدار تغییرات واپاشی محاسبه شد. نتایج نشان می‌دهد که زمانی که 7Be داخل ساختار فولرن C60 باشد، میزان واپاشی مقدار بیشینه دارد.
